Μια έκθεση αποκαλύπτει την φωτογραφική κληρονομιά της CNT, στην οποία παρουσιάζεται η ελευθεριακή επανάσταση της καταλανικής πρωτεύουσας κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου όπου η πλειονότητα των εταιρειών στην πόλη είχαν κολεκτιβοποιηθεί. Η αναρχική Βαρκελώνη, ένα μοναδικό ελευθεριακό πείραμα στην Ευρώπη που είχε κορυφωθεί από τον Ιούλιο του 1936 έως τον Μάιο του 1937, έχει μέχρι στιγμής αποτελέσει αντικείμενο πολλών μελετών και εγχειριδίων. Οι εικόνες ωστόσο αυτής της εξαιρετικής περιόδου παρέμεναν κρυμμένες.
Οι φωτογραφίες που παρουσιάζονται στην έκθεση Anarchist graphic, photography and social revolution (1936-1939) έφυγαν από την Ισπανία το 1939 για την Ολλανδία, μεταφέρθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο για να γλιτώσουν τον ναζισμό, και ήταν κλειδωμένες σε ξύλινα κουτιά για σχεδόν 80 χρόνια.
Η έκθεση παρουσιάζει το φωτογραφικό υλικό του Γραφείου Πληροφορίας και Προπαγάνδας, το οποίο δημιούργησε η CNT-FAI στη Βαρκελώνη κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, με σκοπό την επέκταση της επαναστατικής ιδεολογίας πριν από την πρόοδο του φασισμού στην Ευρώπη. Στην έκθεση μπορεί κανείς να δει δεκάδες φωτογραφίες φημισμένων φωτογράφων όπως οι Katy Horna, Pérez de Rozas saga, Antoni Campañà και David Marco, μεταξύ άλλων. Υπάρχουν επίσης αναρχικές εκδόσεις της εποχής, καρτ ποστάλ, διαπιστευτήρια και έγγραφα της CNT, όπως ένα Εγχειρίδιο των πολιτοφυλάκων της οργάνωσης.
Ανάμεσα στις φωτογραφίες, υπάρχουν φωτογραφίες παιδιών που παίζουν στη λίμνη του Pedralbes Palace, που μετατράπηκε σε νηπιαγωγείο το 1936. Επίσης, το δημοφιλές πανεπιστήμιο που εγκαταστάθηκε στο νεωτεριστικό Casa Golferichs και εικόνες των κολεκτιβοποιημένων εταιρειών που λειτουργούσαν με το πλήρες δυναμικό τους. Σε πολλά στιγμιότυπα υπάρχουν εργάτες που κάθονται στα γραφεία των προϊσταμένων τους. Η έκθεση ολοκληρώνεται με πορτραίτα πολιτοφυλάκων και εικόνες από εκκλησίες και τις καμπάνες τους που πηγαίνουν για χύτευση.
«Η έκθεση προσπαθεί να εξαλείψει το φαντασιακό που χτίστηκε από την αστική τάξη εδώ και χρόνια για τον αναρχισμό», λέει ο Andres Antebi, ένας από τους επιμελητές της έκθεσης. «Το γραφείο προπαγάνδας της CNT είχε ως στόχο να εξαλείψει αυτό το στίγμα, ότι ο αναρχισμός ήταν μόνο ένοπλοι και παράλογη βία».
Δύο πολιτοφύλακες που διαβάζουν την αναρχική εφημερίδα «Solidaridad Obrera» AUTHOR UNKNOWN
Η έκθεση, η οποία θα λάβει χώρα στο Arxiu Fotogràfic στη Βαρκελώνη, προσφέρει επίσης μια ενδιαφέρουσα εικόνα για τις αγροτικές κολεκτίβες εκτός της καταλανικής πρωτεύουσας, μέσα από τον φακό του Carlos Pérez de Rozas και του γιου του.
Ο γύρος των φωτογραφιών στη Ευρώπη
Η καθυστέρηση στην παρουσίαση μιας τέτοιας έκθεσης στη Βαρκελώνη οφείλεται, μεταξύ άλλων, στο τυχαίο ταξίδι που έκανε το φωτογραφικό υλικό της CNT σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Τον Ιανουάριο του 1939, πριν από την επικείμενη άφιξη των στρατευμάτων του Φράνκο στη Βαρκελώνη, η CNT-FAI τοποθέτησε όλα τα αρχεία του φωτογραφικού τμήματος σε 43 ξύλινα κιβώτια σχεδιασμένα να μεταφέρουν τουφέκια Máuser. Οι επαναστάτες είχαν υπογράψει συμφωνία με το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνικής Ιστορίας στο Άμστερνταμ για τη διαφύλαξη της μνήμης της ένωσης και οι εικόνες φορτώθηκαν σε μια αμαξοστοιχία που προοριζόταν για την ολλανδική πρωτεύουσα.
Στον δρόμο για το Άμστερνταμ, τα κιβώτια σταμάτησαν στο Παρίσι. Με τον κίνδυνο μιας γερμανικής εισβολής στην Ολλανδία, τα κιβώτια άλλαξαν πορεία και τελικά μεταφέρθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μεταφέρθηκαν πρώτα στο Λονδίνο (όπου χάθηκαν ορισμένα αρχεία κατά τη διάρκεια των βομβιστικών επιθέσεων) και στη συνέχεια στην Οξφόρδη. Στο τέλος του πολέμου, τελικά μεταφέρθηκαν στην Ολλανδία.
Όταν τα κιβώτια έφθασαν στο Άμστερνταμ, ξεκίνησε μια νομική μάχη μεταξύ των εκπροσώπων της CNT στην εξορία και του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνικής Ιστορίας στο Άμστερνταμ, το οποίο δεν αναγνώρισε τους εκπροσώπους της αναρχικής ένωσης στο εξωτερικό.
Τέλος, στη δεκαετία του ’80, υπογράφηκε συμφωνία με τη CNT που αναγνώρισε στην ένωση την κυριότητα των εικόνων με την προυπόθεση ότι θα παραμείνουν στην ολλανδική οργάνωση, θεωρούμενη ως το σημαντικότερο ινστιτούτο εργασιακής ιστορίας στον κόσμο. Άρχισαν να καταγράφουν ένα μεγάλο μέρος των αρχείων της CNT χωρίς όμως να ασχολούνται με το φωτογραφικό υλικό του γραφείου προπαγάνδας του αναρχισμού στη Βαρκελώνη, το οποίο συνέχισε να παραμένει ξεχασμένο.
Θα χρειαστούν 30 ακόμη χρόνια μέχρι να ανακαλυφθούν οι φωτογραφίες το 2016. «Μέχρι την ημερομηνία αυτή ήταν κλειδωμένες, δεν μπορούσαν να εκτεθούν και ουσιαστικά κανείς δεν γνώριζε την ύπαρξή τους», λέει ο επιμελητής. Μετά από ένα ταξίδι πάνω από 80 χρόνων, οι φωτογραφίες έχουν επιτέλους επιστρέψει στη Βαρκελώνη.
ΠΗΓΗ: roarmag.org (μετάφραση Άντζελα Ζ. Ιωαννίδου)
