της Αρετής Μουσουλιώτη
Μπορεί η ποιητική πράξη να παρηγορεί; Μπορεί να μιλάει με τις πιο άγριες συνεκφορές για τις πιο τρυφερές ανάγκες; Μπορεί να βυθίζεται σε ένα σώμα και να διαχέεται σε πολλά; Μπορεί τέλος να στοχάζεται την ύπαρξη, να τη διαλύει, να την απομαγεύει και την ίδια ώρα να τη δομεί, να την κανακεύει και να την αγαπάει σαν τη μοναδική μας εκδοχή;
Κάπως έτσι αγγίζονται οι λέξεις της Αργυρώς Φραγκή. Και το ξάφνιασμα του σκοταδιού που πέφτει πάνω τους αποκαλύπτει γύμνιες που δεν ντρέπονται – μονάχα λυπούνται που βασανίζονται, ξέρουν όμως πως μόνη η έκθεση μπορεί να τους εξασφαλίσει ένα ρούχο, ένα χάδι, ένα κάποιο φως. Θέλει γενναιότητα, γράφοντας, να μιλάς για πράγματα προσωπικά: είναι μια μικρή μάχη απέναντι στην ευτέλεια των εξωραϊσμών, των λεκτικών ακροβασιών, των δανεικών βιωμάτων. Και η συγκεκριμένη νεαρή ποιήτρια καταφέρνει να μένει μακριά από τον εντυπωσιασμό που προσπορίζουν καλοχωνεμένα πρότυπα και να αρνείται την ασφάλεια στερεοτυπικών επιρροών. Μοναχική και ακατάτακτη επιμένει να στρώνει τον δρόμο με ξαφνιάσματα και οδύνες, τολμά με αμείλικτες απευθύνσεις και εμβόλιμα χωρία να στήνει έναν διάλογο που αφορά κάτι πολύ πιο πλατύ από τη δική της ύπαρξη και να εκμαιεύει συνενοχές αισθημάτων και μνήμης. Στις πεζές φόρμες της η εκφραστική επιλογή της ασυνέχειας υπηρετεί την εσωτερική συνοχή του λόγου της. Στα ποιήματα, πιο συνειρμική και ελεύθερη, εκδηλώνεται κατά βάση με θραύσματα εικόνων. Εκεί οι λέξεις της εισβάλλουν ορμητικές, κάποτε άναρχες-κατ’ επιλογή αταίριαστες και κατά περίπτωση παιγνιώδεις ή σαρκαστικές, για να αποκαλύψουν τις διαδρομές που διανύει ακατάπαυστα η ίδια.
Υπάρχουν πολλοί δρόμοι για να συγκρουόμαστε με τα δαιμονικά μας – τα νικάμε ή μας κερδίζουν. Είναι ωστόσο πιο πολύτιμες οι αβέβαιες εκβάσεις αυτών των αναμετρήσεων γιατί σε τέτοιες καμπές της προσωπικής μας ιστορίας ανταμώνουμε με ανθρώπους που θα γίνουν δικοί μας. Τα γραπτά, ευτυχώς για μας, αποτελούν ακόμα το έδαφος για συναντήσεις και αλληλοαναγνωρίσεις. Κι αν η ποίηση δεν ήταν ποτέ κόρη εύκολων καιρών, το εδώ και τώρα του βίου μας γεννά από ανάγκη δυνατά παιδιά, ικανά να μας δένουν με τον κόσμο μα και να μας προστατεύουν από την ασχήμια και τον ευτελισμό του.
Αίθουσα αναμονής
Ένα άσυλο ανθρώπων
ανθρώπων σε καταστολή
υποστολή αισθήματος
μια τσιμεντένια πλατεία
δίχως σκιά και
τα παιδιά μουδιασμένα
έχουν παρατήσει
τα παιχνίδια τους
στον ήλιο
Ένας βάλτος
ένα μουσείο από
γαλάζια κύματα νεκρά
νεκρό τσουνάμι
Κάτι υπόγειο υπάρχει
στους υπονόμους
Αναρριχώμενες βοκαμβίλιες
σπάνε τα καπάκια
των αποχετεύσεων
Μέσα στο ποτήρι
ανακατεύεις μουδιασμένα
λίγο βύσσινο
ζάχαρη και νερό
χώμα και πάχνη
υποθαλάσσιος σφυγμός
Όταν έρθει το κατάλληλο φως
τότε ο φωτογράφος
των ματιών μας
θα δικαιώσει
παγιδεύοντας
το τέλειο πλάνο
στον τρύπιο φακό
το τρυφερό φως
που βρίσκεται
μέσα μας
και ο προβολέας σκηνής
θα ανοίξει
και η ομορφιά αυτού
του κόσμου
θα ξεχυθεί
θα κατακλύσει
θα νικήσει αυτή
τη ζοφερή και
άρρωστη με απoφορά
νύχτα που απλώνεται
στις στέγες των
σπιτιών μας
(Από τη συλλογή Κυκλική διαδρομή, Αθήνα, Καλειδοσκόπιο-δραπέτες του πραγματικού, 2020, 2η εκδ.)
Λιωμένο παγωτό
Αν μαδούσα μαργαρίτες
κι έβγαινε το «μ’ αγαπά»
το κοινωνικό συμβόλαιο χρησικτησίας που υπέγραψα
–μαζί με το ηθικό χρέος
κάτω κάτω, με ψιλά γράμματα–
θα διασαφήνιζε
πως η ντουλάπα με τα βιβλία που με πόνεσαν
θα γκρεμιστεί στο πάτωμα
μια νύχτα που θα έχω το φως του γραφείου ανοιχτό
Τότε η λάμψη της λάμπας
θα βγάλει λάβα και πετρώματα τοξικά
και το ποίημα που γράφεις
θα γίνει φρικτό και κάκοσμο στόμα σκύλου
Κάθε τρυφεράδα
αφού παγώσει
θα καεί κι αντίστροφα
μέχρι η κοσμική κοκάλα
στα μαλλιά των ψυχών
να ξεριζώσει απ’ το τράβηγμα
όλες τις τρίχες
«Θέλω, μάστορά μου,
όταν χαριστώ
να έχουν λυθεί τα μάγια
και να είναι όλα εύκολα το απόγευμα».
(Από τη συλλογή Τσιχλόφουσκες, Τσιχλόφουσκες & Υδράργυρος, Αθήνα,Καλειδοσκόπιο-δραπέτες του πραγματικού, 2020)
«Μισό λεμόνι μες το τσάι να στύβεις» είπε ο ειδικευμένος. Φόραγε ρόμπα γκρι ανοιχτό και ήταν γκριζομάλλης. Καθόταν παγερός σε μια καρέκλα. Σου μιλούσε, δηλαδή τον άκουγες, ωστόσο δεν έβλεπες στο πρόσωπό του τις αντίστοιχες εκφράσεις. Στην πραγματικότητα το πρόσωπό του ήταν στη σκιά κάθε στιγμή, κάθε λεπτό, εξακολουθητικά. Ήταν μπροστά σ’ ένα μόνιτορ. Οθόνες τριγύρω, μηχανήματα και τζάμια. Έμοιαζε με στούντιο ο χώρος αλλά δεν ήμουν σίγουρη. Παροδικά άνοιγαν οι οθόνες και έπεφταν γκρι πιτσιλιές σαν τυχαίο σήμα. Μετά έκλειναν πάλι κι έπεφτε μαύρο.
Μισό λεμόνι στο τσάι, μόνο αυτό χρειάζεσαι. Χωρίς φυσαλίδες ο βρασμός. «Γίνεται»; Γίνεται, αν ταλαντωθούν τα μόρια και αφαιρεθεί ο αέρας. Μυστική συνταγή. Η σταγόνα πάνω στη μισή φέτα λεμονιού, κυλάει από την κομμένη πλευρά, κάπως αινιγματικά. Θα μεταμορφωθεί κι αυτή σαν κι εσένα. Όπως αλλάζει ο σπόρος όταν ταξιδεύει το φάσμα χιλιάδων χρόνων. Όταν περνάει ο άνθρωπος στην ύπαρξη, συστέλλεται η ζωή στο εκμαγείο ενός αιώνα και βάλε, ενώ οι πέτρες διαχέονται κατρακυλώντας. Υπάρχει χώρος θεωρητικά. Χρόνος δεν υπάρχει.
Όταν ήπια το τσάι, φόρεσα μια μπεζ βαμβακερή μπλούζα. Καθόμουν στον καναπέ, το στούντιο είχε συστραφεί κι είχε κρυφτεί πίσω από τον τοίχο του σαλονιού. Προφανώς μεταμορφώθηκε η αποστολή κι η προσδοκία. Η ελπίδα παρέμεινε η ίδια. Ανησυχούσα όμως. Κάποιος δυσπρόσιτος προορισμός ανακατεύει με λόγχες τη σπλήνα μου. Υποφέρω, λες και πότισα με ξύδι σε υπερβολική ποσότητα την θρεπτική σαλάτα μου. Δεν είχε συμβεί τίποτα. Ωστόσο οφείλω υπέρογκη καρδιά στην αλλαγή του κόσμου. Η πλακέτα όμως που θα δώσει σήμα, δηλαδή κινητήρια ενέργεια, δεν έχει συναρμολογηθεί. Ξέρω τις οδηγίες κατασκευής, αλλά αγνοώ τον παροχέα ενέργειας. Δεν τον ξέρω προσωπικά κι αυτό με κάνει να αμφιβάλλω για την ύπαρξή του. Άχρηστα εξαρτήματα. Ίσως θα έπρεπε να γράφω για λεωφορεία και να δουλεύω στα διόδια ή στα λιμάνια.
(Από τη συλλογή Υδράργυρος, Τσιχλόφουσκες & Υδράργυρος, Αθήνα, Καλειδοσκόπιο-δραπέτες του πραγματικού, 2020)
* Χρηστική πληροφορία: Η Αργυρώ Φραγκή είναι μέλος της ομάδας Καλειδοσκόπιο-εργαστήρι για τους δραπέτες του πραγματικού, η οποία εξέδωσε τις δυο αυτές ποιητικές συλλογές. Βρίσκονται σε κινηματικούς χώρους και σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία στην Αθήνα (Μοβ σκίουρος, βιβλιοπωλείο των Εκδόσεων των συναδέλφων). Η συγκεκριμένη συλλογικότητα συμμετέχει στη διοργάνωση του ταξιδιού των ζαπατίστας στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Στηρίζει έμπρακτα την αυτοχρηματοδότησή του εγχειρήματος και συνεισφέρει τα έσοδα από τη διακίνηση των βιβλίων για τον συγκεκριμένο σκοπό.
