Βολιβία: To μετέωρο βήμα του « proceso de cambio »

Σίσσυ Μπάρα, οικονομολόγος και ιστορικός

Τα δραματικά γεγονότα που συνέβησαν στη Βολιβία με αφορμή τις διαδηλώσεις της 20^ης Οκτώβρη και την παραίτηση του Μοράλες έχουν βαθύτερες αιτίες και ελάχιστη σχέση με το ερώτημα περί νοθείας ή μη των εκλογικών αποτελεσμάτων. Εξάλλου, εκ των υστέρων και με βάση τη στατιστική ανάλυση και έρευνα των εκλογικών αποτελεσμάτων από το CEPR¹ (ευρωπαϊκό ερευνητικό ινστιτούτο πολιτικής και οικονομικής έρευνας με έδρα το Λονδίνο) αποδείχθηκε ότι δεν υπήρξε καμία απολύτως εκλογική νοθεία. Οι λόγοι συμμετοχής των λαϊκών στρωμάτων, που μέχρι πρόσφατα στήριζαν τον Μοράλες και συμμετείχαν αρχικά στις πρώτες διαδηλώσεις – οι οποίες και πυροδότησαν την κρίση, θα πρέπει να αναζητηθούν στις αδυναμίες της δικής του διακυβέρνησης και ιδιαίτερα στη σταδιακή απομάκρυνση του MAS (Κίνημα για τον Σοσιαλισμό) από τα παραδοσιακά τμήματα της εκλογικής του βάσης. Σύμφωνα με την κριτική που του ασκείται από συνδικάτα και οργανώσεις, όπως αυτή της Επαναστατικής Εργατικής Λίγκα για τη 4^η Διεθνή (LOR–CI), διατυπώνονται οι εξής αιτιάσεις :τουλάχιστον από το 2008 κι έπειτα οι κυβερνήσεις του Μοράλες δεν σταμάτησαν να αναζητούν συμμαχίες με τη δεξιά, ενώ η διαχείριση του κράτους τα τελευταία χρόνια χαρακτηριζόταν από έντονο αυταρχισμό και προσωπολατρία².

Την τελευταία δεκαετία το MAS άρχισε να σημειώνει σταδιακά απώλειες στη λαϊκή και αυτόχθονά του βάση και στράφηκε περισσότερο στην ενσωμάτωση ανθρώπων που δεν είχαν καμία σχέση με τα κοινωνικά κινήματα. Ταυτόχρονα η οικονομική σταθερότητα που επιτεύχθηκε και η οικονομική ανάπτυξη που τροφοδότησαν οι υψηλές τιμές των πρώτων υλών ενίσχυσαν στο εσωτερικό του κόμματος τις τάσεις οι οποίες ήθελαν την ενίσχυση της συνεργασίας του κράτους με τις ιδιωτικές και τις πολυεθνικές επιχειρήσεις. Αυτό επέτρεψε σε σημαντικές ομάδες της άρχουσας τάξης να αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους όπως και πριν. Μεταξύ των τομέων της οικονομίας που γνώρισαν ιδιαίτερη άνθηση την περίοδο του Μοράλες ήταν τόσο ο χρηματοπιστωτικός και ο τραπεζικός ως βασικοί πυλώνες στήριξης της κατανάλωσης όσο και ο αγροτοβιομηχανικός³ και κτηνοτροφικός κλάδος, οι οποίοι από το 2014 απέκτησαν νομικά και οικονομικά προνόμια χωρίς προηγούμενο.

Η απάντηση στο ερώτημα του γιατί η κυρίαρχη ελίτ στράφηκε εναντίον του Μοράλες προϋποθέτει την εξέταση τόσο του ρόλου του MAS στη σταθεροποίηση του οικονομικού και πολιτικού συστήματος όσο και του είδους των σχέσεων του κόμματος με τις κοινωνικές τάξεις της χώρας. Αφενός η αγροτική του καταγωγή, αυτή των καλλιεργητών κόκας, και η λαϊκή του προέλευση, η οποία του έδωσε ιδιαίτερη ώθηση μετά τις μεγάλες εθνικές εξεγέρσεις, όπως ο πόλεμος του Νερού ή ο πόλεμος ή του αερίου τον Οκτώβρη του 2003, το κατέστησε ηγεμονικό κόμμα στα πεδία εκείνα όπου κυριαρχούσαν τα προηγούμενα χρόνια όργανα του νεοφιλελεύθερου καθεστώτος. Η βαθιά δυσπιστία των κυρίαρχων τάξεων απέναντι στο MAS –εξαιτίας της μεγάλης απήχησης και της προνομιακής σχέσης που διατηρούσε με τα λαϊκά στρώματα– θα μπορούσε σταδιακά να υποχωρήσει μόνο με τις συνταγματικές συμφωνίες του 2008⁴ και έπειτα με τις οικονομικές παραχωρήσεις υπέρ των κυρίαρχων τάξεων.

Η αναστολή των συνεχών ανοδικών τάσεων στις τιμές των πρώτων υλών οδήγησε σε μια αυξανόμενη ανάγκη για πόρους και δημιούργησε δυσκολίες στην ικανοποίηση της ζήτησης των επιχειρήσεων σε όλους τους τομείς της οικονομίας και του εμπορίου. Η διέξοδος στο πρόβλημα αναζητήθηκε στην ενθάρρυνση της εξορυκτικής δραστηριότητας πρώτων υλών, όπως το λίθιο στο Ποτοζί, και της συνεργασίας με μια γερμανική πολυεθνική εταιρεία αλλά και στην επέκταση των ορίων των αγροτικών εκτάσεων, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των αγροτοβιομηχανικών μονάδων – από τους βασικούς σημερινούς κοινωνικο-οικονομικούς πυλώνες του πραξικοπήματος. Παρά τις προσπάθειες που κατέβαλε ο Μοράλες για να θέσει υπό κομματικό έλεγχο τις κρατικές επιχειρήσεις, δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ από τον επιχειρηματικό κόσμο ως πολιτικός εκπρόσωπος τους. Αντίθετα, τον έβλεπαν πάντοτε με δυσπιστία εξαιτίας της καταγωγής του, των σοσιαλιστικών και αντιιμπεριαλιστικών αξιών του και της απουσίας θεσμικού ανεξάρτητου ελέγχου, με αποτέλεσμα οι πολιτικές του να παραμένουν απρόβλεπτες στο εγγύς μέλλον της κρίσης σε περιφερειακό επίπεδο. Η δυσπιστία των κυρίαρχων τάξεων απέναντι στον Μοράλες δεν ήταν αρκετή για να τις οδηγήσει σε πραξικόπημα. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι χρειάστηκαν δεκαπέντε ολόκληρες μέρες για να εκδηλωθεί το πραξικόπημα, όταν πλέον η αδυναμία της κυβέρνησης ήταν έκδηλη.

Οι ευθύνες του Μοράλες και του MAS στην άνοδο της δεξιάς αντιπολίτευσης

Η ψήφιση του Νέου Συντάγματος της χώρας, που δημιούργησε το λεγόμενο πολυεθνικό κράτος της Βολιβίας, έγινε τον Οκτώβρη 2008 στη βάση μιας συμφωνίας ανάμεσα στο MAS και στη Δεξιά, προκειμένου να αποτραπεί η κινητοποίηση εργατών, αγροτών και αυτοχθόνων. Το λαϊκό κίνημα συνέχισε τη δράση του πιέζοντας τον Μοραλες και το MAS να προχωρήσει στην ανασυγκρότηση του κράτους, όμως το κόμμα άρχιζε να παρουσιάζει ολοένα και περισσότερο φαινόμενα αυταρχισμού και παραγοντισμού. Το MAS δεν επέτρεπε καμία κριτική και αρνούνταν να λάβει υπόψη του προτάσεις προερχόμενες από κοινωνικές ομάδες όχι αναγκαστικά αντίθετες με τις πολιτικές του αρχές, όπως οργανώσεις αυτοχθόνων, αγροτών εργατών και λαϊκών στρωμάτων. Επιπλέον το MAS δεν δίστασε να διχάσει το εργατικό και το λαϊκό κίνημα σχηματίζοντας παράλληλες οργανώσεις χρηματοδοτούμενες από το κράτος. Με τον τρόπο αυτό διαίρεσε την υπάρχουσα Συνομοσπονδία Αυτοχθόνων Λαών Βολιβίας (CIDOB), ύστερα το CONAMQ (άλλο ένα εθνικό συμβούλιο ιθαγενών πληθυσμών), προσπάθησε να δημιουργήσει για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Βολιβία μια οργάνωση παράλληλη με την υπάρχουσα (APDHB) καθώς επίσης και να ιδρύσει παράλληλα εργατικά σωματεία, προκειμένου να χτυπήσει τις τυχόν απείθαρχες ηγεσίες των ήδη ενεργών.

Βασική ένδειξη των πολιτικών επιλογών του MAS ήταν αρχικά η επίθεση (τον Δεκέμβρη του 2011) στα εργατικά και λαϊκά στρώματα με την προσπάθεια αύξησης των τιμών στα καύσιμα. Το μέτρο αυτό αποσύρθηκε γρήγορα μπροστά στην τεράστια κοινωνική αντίσταση. Το δεύτερο κοινωνικό μέτωπο που είχε απέναντι του ο Μοράλες ήταν το κίνημα των ιθαγενών του TIPNIS, μιας περιοχής που ανήκε στους αυτόχθονες και είχε ανακηρυχθεί φυσικό πάρκο. Οι πληθυσμοί αυτοί αντέδρασαν στην κατασκευή ενός δρόμου που θα διέσχιζε την περιοχή τους. Οι κινητοποιήσεις τους είχαν μεγάλη απήχηση στην κοινωνία, η οποία αντιστεκόταν σε μια πολιτική που ουσιαστικά ενθάρρυνε την καταπάτηση ιθαγενικών εδαφών προς όφελος της εξορυκτικής βιομηχανίας. Με αφορμή το συγκεκριμένο θέμα μια σειρά από κοινωνικές ομάδες και αυτόχθονες πληθυσμούς πλαισίωσαν την αντιπολίτευση και αποτελούν σήμερα μέρος του κοινωνικού μετώπου του πραξικοπήματος. 

Το τρίτο κοινωνικό μέτωπο που άνοιξε κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων ήταν το συνταξιοδοτικό. Η αλλαγή του νόμου για τις συντάξεις τον Ιούνη του 2013 επιβλήθηκε ως αποτέλεσμα μιας τρομερής καταστολής των εργαζόμενων οι οποίοι πρωτοστάτησαν στην ίδρυση του Εργατικού Κόμματος (PT) – προωθήθηκε από το Κεντρικό Εργατικό Συνδικάτο της Βολιβίας που ενώνει όλα τα Συνδικάτα, τη COB⁵, την Ένωση των Μεταλλείων του Χουανουνί (Huanuni) και το Εθνικό Πανεπιστήμιο Σίγκλο ΧΧ (Siglo XX) του Ποτοζί. Το κλείσιμο αυτού του κεφαλαίου –μέσω της καταστολής των ηγετών, των διώξεων ενάντια σε εκατοντάδες μεταλλωρύχους, της διαφθοράς που χαρακτηρίζει τα υψηλόβαθμα στελέχη της γραφειοκρατίας των μεταλλείων, των κατασκευών και των συνδικάτων του πετρελαίου– συνέβαλε στην απομάκρυνση σημαντικών ομάδων εργαζομένων, που αποτελούσαν τη βάση του κινήματος για τον σοσιαλισμό (MAS), και στην καλλιέργεια μίσους και δυσαρέσκειας απέναντι σε μια κυβέρνηση που παρά τα μεγάλα λόγια για τα κοινωνικά κινήματα δεν δίστασε να καταπνίξει όλες τις μορφές κριτικής ή πολιτικής αντιπολίτευσης. 

Αυτή ακριβώς η πολιτική ώθησε παλιά στελέχη του Κεντρικού Εργατικού Συνδικάτου της Βολιβίας (COB), όπως –μεταξύ άλλων– ο Λούτσιο Γκονζάλες ή ο Γκουίντο Μίτμα, καθώς επίσης και ολόκληρα συνδικάτα που είχαν υποστεί διώξεις από την κυβέρνηση, να στελεχώσουν τις τάξεις της δεξιάς αντιπολίτευσης και να υποστηρίξουν επί της ουσίας το πραξικόπημα. Κατά τη διακυβέρνηση Μοράλες η COB και τα συνδικάτα αποτελούσαν διαύλους επικοινωνίας ανάμεσα στην κυβερνητική πολιτική και στο εργατικό κίνημα, ενώ στο πλαίσιο των επιχειρήσεων και των εργοστασίων οι φίλα προσκείμενοι στο κόμμα του Μοράλες συνδικαλιστικοί ηγέτες λειτουργούσαν ως πολιτικοί αστυνόμοι. Έτσι, κατέστη οριστικό το διαζύγιο μεταξύ της συνδικαλιστικής ηγεσίας και της βάσης του εργατικού κινήματος, το οποίο δεν έβλεπε πλέον στους ηγέτες του τίποτε άλλο πέρα από έναν αγώνα δρόμου για την εξουσία και τη διαφθορά του συνδικάτου. Αν δεν λάβουμε υπόψη τη συσσώρευση όλης αυτής της δυσαρέσκειας και του θυμού, δεν θα μπορέσουμε να αντιληφθούμε και τον ρόλο και τη στάση της COB κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος, όταν και εκείνη υπέδειξε στον Μοράλες να παραιτηθεί στις 10 Νοέμβρη 2019⁶. 

Η ποιοτική αναβάθμιση στον βοναπαρτισμό του Μοράλες συντελέστηκε με αφορμή τη μη αναγνώριση του δημοψηφίσματος στις 21 Φεβρουαρίου 2016 (21F). Πρόκειται για ένα δημοψήφισμα που αφορούσε τη δυνατότητα να είναι ξανά υποψήφιος, και το οποίο κατάφερε να ακυρώσει νομικά (παρότι το έχασε), ώστε να επιβάλει την υποψηφιότητά του μέσω παρεμβάσεων και χειρισμού της Δικαιοσύνης. Το γεγονός ότι αγνόησε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος σε συνδυασμό με τις κατηγορίες εναντίον του για νοθεία των εκλογών της 20ης Οκτώβρη πυροδότησαν την κινητοποίηση όλης της αντιπολίτευσης, η οποία και οδήγησε στην παραίτησή του στις 10 Νοέμβρη.

Ένα πραξικόπημα made in USA

Ανεξάρτητα από τα προβλήματα και τις αδυναμίες των κυβερνήσεων του Μοράλες, που –στη διάρκεια των πρώτων μετεκλογικών διαδηλώσεων εναντίον του– τροφοδότησαν και τη συμμετοχή των λαϊκών στρωμάτων αλλά και κάποιων αριστερών οργανώσεων, όπως η Επαναστατική Ένωση Εκπαιδευτικών (URMA) και το Εργατικό Επαναστατικό Κόμμα (POR)⁷, δίνοντας λαϊκό άλλοθι σε μια καθαρά δεξιά και ακροδεξιά κινητοποίηση, ένα είναι βέβαιο: υπήρχε εξαρχής, και αρκετά πριν τις εκλογές της 20^ης Οκτώβρη, σχέδιο πραξικοπήματος. Στόχος του πραξικοπήματος ήταν ο έλεγχος του ορυκτού πλούτου της χώρας και συγκεκριμένα του λιθίου, του οποίου η παγκόσμια ζήτηση αυξάνεται κάθε χρόνο κατά 15% με 20% λόγω της αυξημένης ζήτησης από τη βιομηχανία ηλεκτρικών αυτοκινήτων, της κινητής τηλεφωνίας και άλλων ηλεκτρικών συσκευών⁸. Η Βολιβία, με βάση επιστημονικές εκτιμήσεις, κατέχει το 40%⁹ των παγκοσμίων αποθεμάτων. Το σχέδιο αυτό οργανώθηκε με τον παλιό γνωστό τρόπο από την αμερικανική πρεσβεία – συγκεκριμένα από τους Τεντ Κρουζ και Μάρκο Ρούμπιο, γνωστούς Αμερικάνους γερουσιαστές εμπλεκόμενους στον πόλεμο κατά της Βενεζουέλας και της Κούβας, καθώς επίσης και από τους φασίστες και από δεξιούς βουλευτές της Βολιβίας. Σε αυτό το συμπέρασμα συγκλίνουν δύο βασικά γεγονότα : 

Το πρώτο αφορά τη δημοσίευση δεκαέξι ηχογραφημένων συνομιλιών που καταγράφηκαν πριν και μετά τις εκλογές. Σε αυτές τις συνομιλίες αποκαλύπτεται, σε περίπτωση νίκης του Μοράλες στις εκλογές στις 20 Οκτώβρη, σχέδιο το οποίο προέβλεπε την τοποθέτηση μιας μεταβατικής πολιτικο-στρατιωτικής κυβέρνησης, που θα ισχυριζόταν ότι έγινε εκλογική νοθεία και θα αμφισβητούσε τη νίκη του. Στις συνομιλίες ακούμε πράγματι τους βουλευτές της αντιπολίτευσης να προτείνουν μια σειρά από προβοκατόρικές ενέργειες, όπως το κάψιμο των υποδομών του κυβερνώντος κόμματος, η κήρυξη γενικής απεργίας σε όλη την επικράτεια και η επίθεση της πρεσβείας της Κούβας στη Βολιβία⁹.

Το δεύτερο γεγονός αφορά την ανάρτηση στον τύπο κειμένου με ημερομηνία 19 Οκτώβρη 2019 που προειδοποιούσε για τη διενέργεια πραξικοπήματος στη Βολιβία από τις ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, ο διεθνής αναλυτής Αλφρέντο Χαλίφε Ράχμ (Alfredo Jalife Rahme) δημοσίευσε στα ισπανικά ένα αγγλικό κείμενο, αναρτημένο στον δημοσιογραφικό ιστότοπο Behind Back Doors, το οποίο περιέγραφε –αρκετές εβδομάδες πριν τα δραματικά γεγονότα στη Βολιβία– τις λεπτομέρειες ενός σχεδίου οργάνωσης πραξικοπήματος στη χώρα, δημοσιεύοντας ολόκληρα τα ονόματα των εμπλεκόμενων προσώπων και αποδεικνύοντας την αποφασιστική εμπλοκή των ΗΠΑ στον σχεδιασμό και στην εκτέλεση του¹⁰. Το σχέδιο αυτό περιλάμβανε πολύ συγκεκριμένα στάδια, με ακριβή χρονολογική πλαισίωση και σειρά τόσο των δράσεων όσο και των στόχων του πραξικοπήματος. Τα κυριότερα σημεία του κειμένου είναι τα παρακάτω:

«Μέρος Πρώτο, 8 Οκτωβρίου 2019: Το χέρι των ΗΠΑ εναντίον της Βολιβίας

Ένα πραξικόπημα βρίσκεται σε εξέλιξη από τις ΗΠΑ εναντίον του Βολιβιανού προέδρου Μοράλες, το οποίο πιθανότατα να λάβει χώρα μετά τις εκλογές, μεταξύ του τέλους του 2019 και του Μαρτίου 2020. Οι βασικοί πρωταγωνιστές του πραξικοπήματος είναι οι Βολιβιανοί πολιτικοί Γκονζάλο Σάντσεζ ντε Λοζάδα (Gonzalo Sánchez de Lozada), Μάνφρεντ Ρέις Βίγια (Manfred Reyes Villa), Μάριο Κόσιο (Mario Cossio) και Κάρλος Σάντσεζ Μπερζέ (Carlos Sánchez Berzain), που μένουν στις ΗΠΑ και συντονίζουν με τη συνεργασία των καθοδηγητών του «Εθνικού Στρατιωτικού Συντονιστικού», μιας οργάνωσης της αντιπολίτευσης, τις δράσεις τους στη Βολιβία. Η οργάνωση αυτή αποτελείται από πρώην αξιωματικούς του βολιβιανού στρατού, όπως ο συνταγματάρχης Ρουμπέρτο Σίλες (Rumberto Siles), και οι στρατηγοί Χούλιους Μαλντονάδο (Julius Maldonado), Όσκαρ Πατσέλο (Oscar Pacello) και Κάρλος Καλντερόν (Carlos Calderón). Συντονίζουν επίσης τις δράσεις τους με τη βοήθεια υψηλά ιστάμενων προσώπων της Βολιβιανής αντιπολίτευσης. Πρόκειται για τους Βάλδο Αλμπαρασίν (Waldo Albarracín), πρόεδρο της Δημοκρατικής Εθνικής Ομοσπονδίας (CONADE), Χάιμε Αντόνιο Δάζα (Jaime Antonio Alarcón Daza), πρόεδρο της Επιτροπής Πολιτών της πόλης La Paz, τον πρώην πρόεδρο της Βολιβίας Χόρχε Κιρόγα (Jorge Quiroga), τον Χουάν Κάρλος Ριβέρο (Juan Carlos Rivero), τον Ρονάλδο Βιλλέν ( Rolando Villena), πρώην μεσολαβητή και τον Σαμουέλ Ντόρια Μεδίνα (Samuel Doria Medina) του κόμματος Εθνικής Ενότητας. Τα πρόσωπα αυτά είναι υπεύθυνα να παρέχουν τα χρήματα που στέλνουν οι ΗΠΑ για το πραξικόπημα, καθώς επίσης και να εγγυηθούν την πραγματοποίηση ενεργειών, τις οποίες θα προκαλέσουν στη χώρα πριν τις εκλογές της 20ης Οκτώβρη, κλίμα κοινωνικής έντασης. Αυτό το σχέδιο έχει δρομολογηθεί ήδη και προβλέπει επιπλέον τη δημιουργία ρήγματος στον στρατό και την αστυνομία ώστε οι δυνάμεις αυτές να ταχθούν εναντίον του Μοράλες, καθώς και τη χειραγώγηση κάποιων τμημάτων της κοινωνίας με στρατηγική σημασία, όπως εκείνα που δραστηριοποιούνται στα πανεπιστήμια, στα νοσοκομεία αλλά και άνθρωποι με αναπηρία και πολίτες με ευαισθησία για το περιβάλλον. Ο στόχος είναι πάντα η αποσταθεροποίηση της χώρας.

Ένα μεγάλο μέρος των αμερικανικών κεφαλαίων για το πραξικόπημα βρίσκεται ήδη στη Βολιβία χάρη στη στήριξη των πρεσβειών των ΗΠΑ και της Ευαγγελικής Εκκλησίας. Αυτές χρησιμοποιούνται από τις ΗΠΑ ως κάλυψη, δεδομένου ότι οι τελευταίες δεν πρέπει να φαίνονται άμεσα εμπλεκόμενες σε αυτές τις δοσοληψίες. Υπεύθυνοι του Υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ –απεσταλμένοι στη Βολιβία– όπως οι Μάριαν Σκοτ (Mariane Scott) και Ρολφ Α. Όλσον (Rolf A. Olson), συνάντησαν μέλη των διπλωματικών αντιπροσωπειών της Βραζιλίας, της Αργεντινής και της Παραγουάης, προκειμένου να οργανώσουν και να σχεδιάσουν δράσεις αποσταθεροποίησης της χώρας αλλά και να παραδώσουν τα αμερικανικά κεφάλαια στην αντιπολίτευση.

 Το πλάνο του πραξικοπήματος περιλαμβάνει 3 βήματα:

1. «Η φάση της προεργασίας» (έγινε ήδη)

Στόχος της είναι να προετοιμάσει και να οργανώσει το έδαφος για τα επόμενα βήματα. Η φάση αυτή πραγματοποιήθηκε μεταξύ Απριλίου και Ιουλίου του 2019. Κατά τη διάρκεια της έγιναν πολιτικές συμμαχίες ώστε να δημιουργηθεί ένα ενιαίο μέτωπο, οργανώθηκαν συγκεντρώσεις και συντονιστικές δράσεις οι οποίες θα γίνουν στο δεύτερο και τρίτο στάδιο της επιχείρησης, αποφασίστηκε να ξεκινήσει η καμπάνια δυσφήμισης της κυβέρνησης, μέσα από μια επικοινωνιακή δομή που περιλάμβανε τον αντιπολιτευτικό τύπο, τα κλασσικά ΜΜΕ, τους ακτιβιστές των κοινωνικών δικτύων· επίσης έγινε και η επεξεργασία των επίσημων παραπόνων που θα γίνονται στις διεθνείς οργανώσεις. Η στρατηγική σε ό, τι αφορά τα κοινωνικά δίκτυα και τις ψευδείς ειδήσεις, ανατέθηκε σε έναν πολίτη της Βολιβίας, τον Ραούλ Ρέις Ριβέρο (Raúl Reyes Rivero), από τους βασικούς ακτιβιστές της κινητοποίησης της αντιπολίτευσης. Ο Ραούλ Ρέις παρουσιάζει δράσεις και σχέδια από δημοκρατικές πλατφόρμες και επιτροπές πολιτών εναντίον της κυβέρνησης, με στόχο την ανατροπή του Μοράλες. Ο πρώην πρόεδρος της Βολιβίας και αρχηγός της αντιπολίτευσης Χόρχε Κιρόγκα (Jorge Quiroga) έχει αναλάβει να αναζητήσει τη στήριξη περιφερειακών και διεθνών οργανισμών, όπως ο Οργανισμός των Κρατών της Λατινικής Αμερικής (OEA), η Ευρωπαϊκή Ένωση και ορισμένοι άλλοι, ώστε να απονομιμοποιηθεί η εκλογική νίκη του Μοράλες, να κηρυχθεί αντισυνταγματική και να δημιουργηθεί η ανάγκη για διεθνή παρέμβαση στη χώρα.

2. «Εντατικό στάδιο» (σε εξέλιξη) 

Ο στόχος εδώ είναι να προκληθούν κατασχέσεις και αστάθεια στη χώρα. Ξεκίνησε να τίθεται σε ισχύ τον Ιούλιο 2019 και θα έπρεπε να ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο. Πρόκειται για τη δημιουργία κλίματος κοινωνικής έντασης στη χώρα με βίαιες και ειρηνικές διαδηλώσεις, οδοφράγματα και απεργίες, μέσω δημοτικών επιτροπών και του κινήματος 21F (για την αποκατάσταση του δημοψηφίσματος), των φοιτητών του πανεπιστημίου, των εργαζόμενων σε νοσοκομεία και στις υπηρεσίες υγείας αλλά και μέσω άλλων ομάδων πολιτών.

Ο Χουάν Φλόρες (Juan Flores) είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία μιας μεγάλης κοινωνικής συγκέντρωσης σε εθνική κλίμακα, για την πραγματοποίηση της οποίας φέρνει σε επαφή τις επιτροπές πολιτών και τις επιρροές τους, καθώς και αξιωματικούς του στρατού και της αστυνομίας. Μαζί με τον απόστρατο συνταγματάρχη Όσκαρ Πατσέλο (Oscar Pacello) χειραγωγούν τον κόσμο με στόχο τη βία και την κοινωνική αναταραχή. Η βασική ιδέα είναι να παραλύσει η χώρα στις 10 Νοεμβρίου 2019 ακυρώνοντας τις εθνικές εκλογές, ώστε από εκείνη την ημερομηνία και μετά να μπορέσει να συγκεντρώσει τον πληθυσμό της Βολιβίας εναντίον της κυβέρνησης και να αποσταθεροποιήσει έτσι την εκλογική διαδικασία. Πριν από αυτή την ημερομηνία, είχαν την πρόθεση να συνεχίσουν να εμπλέκουν διαφορετικές κοινωνικές ομάδες στις κινητοποιήσεις. Τα γεγονότα και οι διαδηλώσεις έπρεπε να είναι απόλυτα επιτυχημένα στις 20 Σεπτεμβρίου (σε εθνική κλίμακα), στις 26 Σεπτεμβρίου στη Λα Παζ και στις 4 Οκτωβρίου σε Σάντα Κρουζ και Λα Παζ.

Ένας άλλος στόχος κομβικός σε αυτό το στάδιο είναι ο κατακερματισμός των κρατικών στρατιωτικών οργάνων, ειδικότερα της αστυνομίας και του στρατού. Επιλέγονται λοιπόν και στρατολογούνται εκείνοι οι ανώτατοι αξιωματικοί του στρατού που θα στήριζαν το πραξικόπημα και θα αναλάμβαναν την προεδρία της χώρας στο πλαίσιο μιας πολιτικής και στρατιωτικής συμμαχίας, ήδη έτοιμης κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου. Γνωρίζουμε ήδη ότι έχει στρατολογηθεί μια ομάδα αξιωματικών του στρατού, πολύ κοντά στον πρόεδρο Έβο, και οι οποίοι εξαιτίας της θέσης τους μπορούν να συμβάλουν στην πραγματοποίηση ενεργειών, που προβλέπονται από το πλάνο του πραξικοπήματος, χρησιμοποιώντας ψευδείς πληροφορίες για τον πρόεδρο.

3. «Τελική φάση» (δεν έχει εκτελεστεί ακόμα)

Ανακήρυξη εκλογικής νοθείας και επιβολή παράλληλης κυβέρνησης. Θα μπει σε εφαρμογή με το τέλος των εκλογών. Με βάση τις εκτιμήσεις και τις προβλέψεις του Υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ και άλλων υπηρεσιών σε ό, τι αφορά τα πιθανά αποτελέσματα της προεδρικής εκλογής της 20ης Οκτωβρίου, ο πρόεδρος Μοράλες θα κερδίσει τις εκλογές. Απέναντι σε αυτό το σενάριο η πρεσβεία των ΗΠΑ δημιούργησε μυστικά τις υποκειμενικές και τις αντικειμενικές συνθήκες για πανηγυρική διαπίστωση εκλογικής νοθείας. Για τον σκοπό αυτό η Μαριάν Σκοτ συνάντησε ημιεπίσημα τους διπλωμάτες που υπάρχουν στη χώρα, ενισχύοντας τον λόγο περί παρανομίας και εκλογικής νοθείας. Στην προσπάθειά της αυτή κατόρθωσε να πείσει κάποιες από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Κατά τη διάρκεια των συζητήσεών της με τους υψηλά ιστάμενους των πρεσβειών της Βραζιλίας, της Αργεντινής, της Παραγουάης, της Κολομβίας, της Ισπανίας, του Εκουαδόρ, της Μεγάλης Βρετανίας και της Χιλής συνέχισε να τους ζητά να διατυπώσουν επίσημες κατηγορίες για εκλογική νοθεία του κυβερνώντος κόμματος, οι οποίες θα ήταν περισσότερο πειστικές και αυθεντικές εάν τις απεύθυναν οι ίδιες οι ΗΠΑ. Επιπλέον η αμερικανική πρεσβεία παρακολούθησε με ιδιαίτερη προσοχή τις εργασίες του Ανώτατου Εκλογικού Δικαστηρίου (TSE), προκειμένου να στηρίξει τους ισχυρισμούς της περί παρατυπιών αυτού του κυβερνητικού εκλογικού οργανισμού που ιδρύθηκε για να εντοπίζει τις νοθείες.

Στις εκλογές το ποιον ψηφίζεις δεν είναι σημαντικό. Αυτό που καθορίζει τα πράγματα είναι ποιός μετράει τις ψήφους. 

Παράλληλα, τον Ιούλιο έγινε μια ιδιωτική συνάντηση μεταξύ των πολιτικών αντιπάλων Χάιμε Αντόνιο Αλσαρκόν Ντάζα (Jaime Antonio Alarcón Daza), Ιβάν Αρίας ( Iván Arias) και άλλων μελών των δημοτικών επιτροπών, όπου αποφασίστηκε η απόκτηση μηχανών γρήγορης καταμέτρησης των ψήφων, προκειμένου να χειραγωγηθεί η κοινή γνώμη σχετικά με το εκλογικό αποτέλεσμα. Αυτές οι μηχανές κόστιζαν συνολικά 300.000 δολάρια. H αμερικανική πρεσβεία και η αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη χώρα συνέβαλαν στη χρηματοδότηση της αγοράς τέτοιων μηχανών, που αγοράστηκαν στις ΗΠΑ μέσω ενός ιδρύματος και της Ευαγγελικής Εκκλησίας. Για τον στόχο αυτό πέτυχαν ήδη να μαζέψουν πάνω από 800.000 δολάρια, με τα οποία θα πλήρωναν επιπλέον και τους ανθρώπους που θα συμμετείχαν στη γρήγορη καταμέτρηση των ψήφων. Πρόθεσή τους ήταν σε κάθε εκλογική επιτροπή να συντονίσουν τις μηχανές καταμέτρησης και μέσω επιτροπών πολιτών, ήδη εκπαιδευμένων για αυτήν τη δουλειά, να οργανώσουν την κάλυψη της διαδικασίας από δημοσιογράφους σε όλη τη διάρκεια της μέρας των εκλογών· καλώντας τον κόσμο να έρθει, θα επεδίωκαν με αυτό το σύστημα καταμέτρησης των ψήφων ως μέσο επιτήρησης των αποτελεσμάτων, να παρακάμψουν τη διαμεσολάβηση του Ανώτατου Εκλογικού Δικαστηρίου.

Σε αυτό το στάδιο η Ένωση των Νέων Cruceñista θα διαδραματίσει βασικό ρόλο: με την δημοσίευση των τελικών αποτελεσμάτων θα προβεί σε βίαιες ενέργειες για τις οποίες έχουν στρατολογηθεί κακοποιά στοιχεία ως αιχμή του δόρατος κατά τη διάρκεια των επεισοδίων εναντίον των θεσμών του κράτους. Ο Χουάν Μαρτίν Ντελγκάδο (Juan Martín Delgado), μέλος της Ένωσης Νέων είναι υπεύθυνος για την οργάνωση των βίαιων επεισοδίων. Έχει επιπλέον τη στήριξη του Λουίζ Φερναδο Καματσο (Luis Fernando Camacho), προέδρου της Επιτροπής Πολιτών της Σάντα Κρουζ, ο οποίος με τη σειρά του παίρνει εντολές από τον Ρολφ Α. Όλσον, πράκτορα της αμερικανικής κυβέρνησης. Τον Ιανουάριο του 2020, έχοντας πιθανότατα αποκτήσει πρόσβαση στην εξουσία του Eβo και αξιοποιώντας την ικανότητα πρόκλησης κοινωνικής αποσταθεροποίησης, θα ανακηρυχθεί μια παράλληλη κυβέρνηση με τη στήριξη μιας μερίδας του στρατού. Αυτή θα προΐσταται ενός πολιτικοστρατιωτικού κυβερνητικού σχήματος με ηγέτη τον Βάλδο Αλμπαρασίν, ο οποίος θα προκηρύξει εκλογές μέσα σε ενενήντα μέρες και χωρίς να εξετάσει τη δυνατότητα συμμετοχής του κόμματος Κίνημα για τον Σοσιαλισμό (MAS).

Σε αυτό το στάδιο η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει ήδη βρει μυστικά τον πολιτικό και υποψήφιο για την προεδρία στο πρόσωπο του Όσκαρ Ορτίζ (Oscar Ortiz). Η στρατηγική αυτή, που κατευθύνεται και χρηματοδοτείται από την αμερικανική πρεσβεία της Βολιβίας, προβλέπει επίσης κάλεσμα για γενική απεργία διαρκείας πριν τις εκλογές, επιχειρήσεις κατασκοπίας, καμπάνιες δυσφήμισης και παραπληροφόρησης, καθώς επίσης και άλλα μέσα σαμποτάζ, προκειμένου να δημιουργηθεί βία, να απονομιμοποιηθεί η εξουσία της κυβέρνησης και η εκλογική διαδικασία. »

Το κείμενο τελειώνει με την παρατήρηση ότι η αμερικανική πρεσβεία στη Λα Παζ συνεχίζει να καθοδηγεί μυστικές δράσεις στη Βολιβία, προκειμένου να υποστηρίξει πραξικόπημα εναντίον του πρόεδρου της Βολιβίας, Μοράλες. Έχει ημερομηνία δημοσίευσης την 19η Οκτωβρίου 2019, και εκ του αποτελέσματος διαπιστώνουμε τη γνησιότητά του.

Πριν από μερικές βδομάδες ο Μοράλες είχε δηλώσει ότι είχε στην κατοχή του συνομιλίες που αποδεικνύουν ότι σχεδιάζεται πραξικόπημα. Αλλά ούτε η αντιπολίτευση ούτε η αμερικανική πρεσβεία έκαναν λόγο για την ύπαρξη διαρροών. Προτίμησαν να σιωπήσουν, ποντάροντας στη φθορά του Μοράλες και στην αποσυσπείρωση των δυνάμεων του, ώστε να πετύχει το πραξικόπημα. Τα βίντεο με τις ηχογραφήσεις, όπως και το κείμενο που προειδοποιεί για το πραξικόπημα, είναι αποκαλυπτικά και μας βοηθούν να αντιληφθούμε το γιατί σε μια χώρα που έχει τόσο υποφέρει από τον φασισμό το κρίσιμο είναι να μην επαναληφθεί σε καμία περίπτωση το σενάριο της Βραζιλίας.

Παρ’ όλες τις διαρροές για το σχεδιαζόμενο πραξικόπημα και την τακτική της αντιπολίτευσης, η αντίδραση του MAS και του Μοράλες στην πολιτική, αστυνομική και στρατιωτική επίθεση ήταν όχι απλά αργοπορημένη, αλλά συνέβαλλε αρνητικά σε κάθε στάδιο της κρίσης. Όταν κυκλοφορούσε η φήμη περί εκλογικής νοθείας, η αντιπολίτευση ζήτησε τον έλεγχο των αποτελεσμάτων με τη διαμεσολάβηση του Οργανισμού των Κρατών της Αμερικής (ΟΕΑ) και τη διενέργεια δεύτερου γύρου. Αυτή η πολιτική πρόταση εγκαταλείφθηκε μετά την 31η Οκτωβρίου (προηγήθηκε το εθνικό συμβούλιο της Αντιπολίτευσης), όταν διαπιστώθηκε ότι το MAS, καλώντας τον συγκεκριμένο οργανισμό προτού καν χρειαστεί να αντιμετωπίσει την παρέμβασή του στα εσωτερικά της χώρας, τού άνοιξε τον δρόμο και προετοίμασε με τον τρόπο αυτό τη δική του ήττα. Η έκθεση ελέγχου του εκλογικού αποτελέσματος –μολονότι δεν έκανε ανοιχτά λόγο για νοθεία– επιβεβαίωνε την αδυναμία του να επικυρώσει το αποτέλεσμα των εκλογών που επέτρεπε στον Μοράλες να πάρει τη νίκη από τον πρώτο γύρο. Η έκκλησή του για νέες εκλογές, μετά τη γνωστοποίηση της έκθεσης του ΟΕΑ και στη μέση μιας έντονης κοινωνικής αναταραχής, επιδείνωσε την αδυναμία του και ενθάρρυνε το συντηρητικό κίνημα πολιτών να προχωρήσει περισσότερο· με την παραίτηση του Μοράλες επιταχύνθηκε ο θρίαμβος του ήδη προχωρημένου πραξικοπήματος.

Η πολυεθνική Βουλή, που ελέγχεται κατά τα δύο τρίτα της σύνθεσής της από το MAS, αντί να αρνηθεί την παραίτηση του Μοράλες (όπως είχε γίνει κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του 2005 με τον Κάρλος Μέσα) παρεμποδίζοντας έτσι τη θεσμοθέτηση του πραξικοπήματος και αναγκάζοντας τους πραξικοπηματίες να βασιστούν απευθείας και μόνο στο στρατό (F.F. Α.Α), αναγνώρισε την παράνομη κατοχή της προεδρίας από την Ανέζ και επομένως περιόρισε την «αντίσταση» του MAS στην ασφαλή διαπραγμάτευση και στην εκλογική του συμμετοχή στο νέο καθεστώς. Περιττό να ειπωθεί ότι αυτή η διαπραγματευτική τακτική, η πασιφιστική και ντεφετιστική πολιτική των ηγετών, των αξιωματούχων και του ίδιου του Μοράλες από το Μεξικό, η συμμετοχή του στις διαπραγματεύσεις για τη διενέργεια των ερχόμενων εκλογών χωρίς όμως την εκλογική κάθοδο του ίδιου σε αυτές, δεν συμβάλλει παρά μόνο στην αποδυνάμωση των κοινωνικών ομάδων και τάξεων που θέλουν να αντισταθούν στο πραξικόπημα. Η πολιτική ένταση παρατείνεται, όμως τα λαϊκά στρώματα αφήνονται εκτεθειμένα να οργανώσουν την αντίσταση τους απέναντι στο ήδη προχωρημένο πραξικόπημα «όπως μπορούν».

Πηγές: https://bbackdoors.wordpress.com/2019/10/19/the-us-embassy-in-la-paz-continues-carrying-out-covert-actions-in-bolivia-to-support-the-coup-detat-against-the-bolivian-president-evo-morales/

https://histoireetsociete.wordpress.com/2019/11/12/bolivie-des-dirigeants-de-lopposition-appelant-a-un-coup-detat-contre-evo-morales-sont-sur-des-bandes-audios/?fbclid=IwAR3ym3lG0l6HbZkmT1jzIl5AV8IbNwyAwLAx4l03k2x-XJhSFhBwU4iq9ok

https://www.telesurenglish.net/news/Luis-Fernando-Camacho-Bolivias-Bolsonaro-Leading-the-Coup-20191111-0015.html?fbclid=IwAR2ESER6TpTtVqNGfTJX3mtu9_wM76sR-kLrM3Fsrtnix57aMYrBHeevPSE

https://blogs.mediapart.fr/lonesome-cowboy/blog/141119/bolivie-ne-dites-pas-coup-detat?utm_source=facebook&utm_medium=social&utm_campaign=Sharing&xtor=CS3-66&fbclid=IwAR1tWRyRWaSYxWwVeM51TeMku1VnvW2iwCw8JvAD_kWmqkLPpIYHq26a3RY

https://www.lemonde.fr/idees/article/2019/11/18/en-bolivie-il-y-a-eu-une-destitution-forcee-qui-ressemble-etrangement-a-un-coup-d-etat_6019616_3232.html?fbclid=IwAR2vcjoLh-Av-o8ERqU4F5rQKrKk3k1HkKDU2siJXZIltAL8Ycazc_UU2fQ